Trước khi bắt đầu một hành trình, bạn cần biết mình đang đứng ở đâu trên bản đồ. Hành trình tài chính cũng vậy. Bạn đã bao giờ tự hỏi: "Hồ sơ của mình có đủ 'đẹp' để vay vốn không?", "Tại sao bạn bè được duyệt vay dễ dàng còn mình thì không?" hay đơn giản là "Sức khỏe tài chính của mình đang ở mức nào ?"
Tại Cashloan.VN, chúng tôi tin rằng bước đầu tiên để làm chủ tài chính là thấu hiểu chính nó. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách "khám sức khỏe tài chính" cấp tốc chỉ trong 5 phút.
Lưu ý quan trọng: Đây là một bài tự đánh giá nhanh để bạn có cái nhìn tổng quan, không phải là điểm tín dụng chính thức từ trung tâm CIC. Tuy nhiên, nó sẽ cho bạn biết chính xác mình cần cải thiện ở đâu để trở nên "uy tín" hơn trong mắt các tổ chức tín dụng.
Hãy bắt đầu nào!
Bước 1: Kiểm Tra "Hơi Thở" - Dòng Tiền Thu Nhập & Chi Tiêu (2 phút)
Dòng tiền giống như hơi thở của sức khỏe tài chính. Một dòng tiền dương và ổn định là dấu hiệu tốt nhất.
Hành động: Lấy giấy bút hoặc mở ghi chú trên điện thoại, hãy ước tính nhanh 2 con số sau:
- Tổng Thu Nhập Hàng Tháng: Bao gồm lương, thu nhập từ kinh doanh, làm thêm, cho thuê nhà... tất cả các khoản tiền bạn nhận được đều đặn.
- Tổng Chi Tiêu Cố Định Hàng Tháng: Gồm tiền thuê nhà, điện nước, ăn uống, xăng xe, học phí cho con... những khoản gần như tháng nào cũng phải chi.
Tự chấm điểm: Lấy Tổng Thu Nhập trừ Tổng Chi Tiêu.
- Kết quả là số dương lớn: Tuyệt vời! Bạn đang có một "hơi thở" khỏe mạnh, có khoản dư dả để tiết kiệm, đầu tư hoặc trả các khoản nợ mới.
- Kết quả dương nhưng rất nhỏ: Khá ổn, nhưng bạn đang sống khá sát với mức thu nhập của mình. Cần xem xét việc tăng thu nhập hoặc giảm chi tiêu không cần thiết.
- Kết quả âm: Báo động! Bạn đang chi tiêu nhiều hơn số tiền kiếm được. Đây là dấu hiệu rủi ro đầu tiên mà bất kỳ tổ chức tín dụng nào cũng sẽ lưu ý.
Bước 2: Đo "Sức Gánh" - Chỉ Số DTI (2 phút)
Nếu dòng tiền là "hơi thở", thì DTI (Debt-to-Income) là "sức gánh" của bạn. Đây là chỉ số quan trọng bậc nhất mà các chuyên viên thẩm định dùng để đánh giá khả năng trả nợ của bạn.
Công thức tính:
DTI (%) = (Tổng số tiền trả nợ hàng tháng / Tổng Thu Nhập hàng tháng) x 100%
Hành động:
- Tổng số tiền trả nợ hàng tháng: Liệt kê tất cả các khoản bạn đang phải trả góp: vay mua xe, vay tiêu dùng cũ, trả góp thẻ tín dụng, tiền nhà (nếu đang vay mua nhà trả góp)...
- Tổng thu nhập hàng tháng: Sử dụng con số bạn đã tính ở Bước 1.
- Áp dụng công thức và tính ra tỷ lệ DTI của bạn.
Tự chấm điểm theo đèn giao thông:
- Dưới 36% (Đèn Xanh): Rất tốt! Bạn có khả năng gánh vác thêm các khoản vay mới. Hồ sơ của bạn được đánh giá cao.
- Từ 37% - 43% (Đèn Vàng): Chấp nhận được. Bạn vẫn có khả năng được duyệt vay nhưng có thể không được cấp hạn mức tối đa.
- Từ 44% - 50% (Đèn Cam): Báo động nhẹ. Các tổ chức tín dụng sẽ xem xét hồ sơ của bạn rất kỹ lưỡng. Tỷ lệ được duyệt vay không cao.
- Trên 50% (Đèn Đỏ): Rủi ro cao. Khả năng bạn được duyệt vay tín chấp mới là rất thấp. Lời khuyên của chúng tôi là bạn nên tập trung trả bớt các khoản nợ cũ trước khi nghĩ đến việc vay thêm.
Bạn có thể đọc bài viết chi tiết [DTI là gì? Và quan trọng ra sao?] để hiểu sâu hơn về chỉ số này.
Bước 3: Soi "Hộ Chiếu" - Tự Vấn Về Lịch Sử Tín Dụng (1 phút)
Hãy tưởng tượng lịch sử tín dụng CIC của bạn như một cuốn hộ chiếu. Mỗi khoản vay là một lần "xuất cảnh", mỗi lần trả nợ đúng hạn là một con dấu hợp lệ. Trả trễ sẽ để lại một "vết đen".
Vì không thể kiểm tra CIC ngay lập tức, hãy tự trả lời những câu hỏi sau một cách trung thực:
- Trong vòng 1-2 năm qua, bạn có từng trả trễ hạn bất kỳ khoản vay hoặc hóa đơn thẻ tín dụng nào không, dù chỉ 1 ngày?
- Bạn có đang có khoản nợ nào bị liệt vào danh sách nợ xấu, nợ chú ý chưa?
- Trong vòng 6 tháng gần đây, bạn có nộp hồ sơ vay ở nhiều nơi cùng lúc không?
Tự chấm điểm:
- Trả lời "Không" cho tất cả: Rất có thể "hộ chiếu" của bạn đang rất sạch đẹp.
- Trả lời "Có" cho 1 câu hỏi: "Hộ chiếu" của bạn có thể có vài ghi chú nhỏ. Bạn cần cẩn trọng hơn trong việc thanh toán.
- Trả lời "Có" cho 2 hoặc 3 câu hỏi: Khả năng cao là lịch sử tín dụng của bạn đang có vấn đề. Đây là điểm bạn cần ưu tiên khắc phục.
Tìm hiểu thêm về [CIC là gì và hoạt động như thế nào?] và [Nợ xấu là gì?] để biết cách cải thiện "hộ chiếu" của mình.
Kết Luận: Giờ Bạn Đã Biết Mình Ở Đâu
Chỉ với 5 phút, bạn đã có một cái nhìn tổng quan về vị trí của mình trên bản đồ tài chính.
- Nếu bạn có dòng tiền tốt, DTI ở mức đèn xanh và lịch sử tín dụng sạch, xin chúc mừng! Bạn là một ứng viên sáng giá cho bất kỳ khoản vay nào.
- Nếu một trong các chỉ số của bạn ở mức "đèn vàng" hoặc "đèn đỏ", đừng lo lắng. Giờ bạn đã biết chính xác điểm yếu của mình nằm ở đâu. Hãy tập trung vào việc cải thiện nó: tăng thu nhập, giảm chi tiêu, trả bớt nợ cũ và luôn thanh toán đúng hạn.
Việc hiểu rõ bản thân là bước đi quyền lực nhất. Cashloan.VN luôn sẵn sàng đồng hành và cung cấp các kiến thức cần thiết để bạn có thể tự tin đưa ra những quyết định tài chính thông minh nhất.
